Van Depreminin Hukuktaki Artçıları: Anayasa Mahkemesi’nin Bayram Oteli Kararı

15 Ocak 2014

Kerem Altıparmak’ın kaleme aldığı bu analiz, Anayasa Mahkemesi’nin 17.09.2013 tarihli Bayram Otel kararını inceliyor. 9 Kasım 2011’de gerçekleşen ikinci Van depreminde Bayram Otel yıkılmış ve 24 kişi yaşamını yitirmiştir. Van Cumhuriyet Başsavcılığı, Ekim 2011’de gerçekleşen ilk depremin ardından gerekli önlemlerin alınmamış olması gerekçesiyle soruşturma başlatmıştır. Soruşturmanın bilirkişi raporu binada hasar tespiti yapmayan ilgili birimleri kusurlu bulmuş, ancak Van Ağır Ceza Mahkemesi, Van Valisi ile Afet ve Acil İşler Daire Başkanlığı (AFAD) görevlileri hakkında görevsizlik kararı vermiştir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da bu kamu görevlileri hakkında kendisine gelen soruşturma dosyasındaki iddiaları dikkate almamıştır. Bunun üzerine, Bayram Otel’de hayatını kaybeden Selman Kerimoğlu’nun eşi ve çocukları Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştur. Bu yazı, kararın analiziyle birlikte, AİHS ve AİHM içtihatlarının ulusal hukuktaki tüm yargı ve yürütme organları üzerindeki bağlayıcılığını ele almaktadır.
Bayram Oteli kararı, AİHS’in ve AİHM kararlarının Türk hukukundaki yasa üstü/ anayasa düzeyi konumunu teyit etmiştir. Cezasızlık konusundaki Strazburg ilkelerini de Anayasal kural haline getirmiştir. Bu açıdan, kamu görevlilerinin ihmalleri sonucunda yaşanan yaşam hakkı ihlallerinin cezasız kalması sorununa ilişkin bir değişim ihtimaline işaret etmektedir.