Belediyelerin Mali Yönetimi: İktisadi ve Siyasal Bir Çözümleme

1 Şubat 1996

Türkiye’de yerel yönetimleri temsil niteliği bakımından ilk akla gelen birim olan belediyelerin mali yönetimi ve bütçeleme süreci, kentlerin giderek artan önemleri ve sorunlarının etkisiyle ön plana çıkmış, mali ve yasal önlemler alma ihtiyacı 1970’lerin sonunda iyice belirgin hale gelmiştir. Bu gereksinimlerin sonucunda, 1984 yılında çıkartılan 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile yeni bir uygulamaya geçilmesi belediyelerin varolan sorunlarını çözmekte yetersiz kaldığı gibi, hem kendi aralarında, hem de merkezi yönetimle olan ilişkilerinde, mali ve yönetsel bir dizi yeni sorunla karşı karşıya kalmalarına yol açmıştır. Bu koşullar altında, belediyelerin mali yapı ve kararlarının önemli bir belirleyicisi olan bütçeleme sürecini ana hatlarıyla anlamak, mali yönetimde etkinliği ve saydamlığı sağlayabilmek açısından bir zorunluluk haline gelmiştir.
Bu çalışmada, yukarıda belirtilen sorunsal çerçevesinde, Türkiye’de belediyelerin mali yönetimini etkileyen sorunların, bu sorunları doğuran iktisadi ve siyasal faktörlerin bir fotoğrafının çekilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu amaç doğrultusunda, bir belde, iki ilçe ve üç büyükşehir olmak üzere çeşitli nitelik ve büyüklükte altı belediye ziyaret edilerek, önce bütçelemenin dayandığı temel süreçler incelenmiş, sonra da bu süreçte karşılaşılan sapmaları önlemeye, denetim ve saydamlığı sağlamaya yönelik politika önerileri geliştirilmiştir. Ayrıca, bu önerilerin yaratması olası mali ve siyasi sonuçlara da değinilmeye çalışılmıştır.